padapada

W tantrze buddyjskiej, animie Junga odpowiada dakini, khandro, a animusowi heruka, pało. Khandro, tańcząc na niebie cieszy się ekstatyczną dzikością, a pało, heros jest gotowy w każdej chwili poświęcić swoje życie i działa w sposób bezpośredni i skuteczny. Taki opis znajdujemy w buddyjskiej tantrze. Pało reprezentuje wewnętrzną, męską naturę kobiety, a khandro wewnętrzną, kobiecą naturę mężczyzny.
      W celu urzeczywistnienia tej naszej ukrytej wewnętrznej natury, tantra traktuje cały zjawiskowy świat - łącznie z partnerem - jako przejaw i grę khandro (mądrości) dla mężczyzny oraz pało (metody) dla kobiety. Ngakpa Czogjam Rinpocze mówi: "Męskie i żeńskie cechy egzystencji są grą samej rzeczywistości. Bezustannie penetrują się i pochłaniają nawzajem tworząc niedualistyczny taniec".
      Zewnętrzny świat jest dla nas atrakcyjny, fascynujący i nieodgadniony tak samo jak nasz partner czy partnerka. Wywołuje on rezonans z naszą wewnętrzną naturą i w ten sposób pomaga ją urzeczywistnić. Pozostając w bliskim związku, uzyskujemy od partnera pewnego rodzaju pozawerbalny przekaz, dotyczący natury naszych wewnętrznych właściwości, dzięki czemu jesteśmy w stanie sobie je uświadomić.
      Jednak najczęściej z neurotycznej potrzeby bezpieczeństwa zamrażamy i utrwalamy swojego partnera, po to ażeby dzięki niemu uzyskać trwałą podstawę swojej egzystencji. Wtedy przestaje on działać inspirująco i staje się częścią terytorium naszego ego. Chcemy żeby był kontynuacją "mnie" i przestajemy go widzieć jako niezależną indywidualność. Przyjmuje on więc funkcję jednego z mebli w naszym mieszkaniu - wystarczy, że stoi i nie musimy go już odczuwać zmysłami. To, co uwodzi nasze zmysły w kimś innym, związane jest z jego "innością". Kiedy chwytamy tę "inność" i przejmujemy na własność, traci swój urok, ponieważ staje się częścią nas. Tak dzieje się nie tylko w stosunku do partnerów ale i do innych ludzi i przedmiotów w naszym świecie. Jesteśmy bardzo podekscytowani kiedy pragniemy zdobyć kogoś czy coś atrakcyjnego, ale gdy tylko osiągamy swój cel, przestajemy się nim interesować i zaczynamy poszukiwać nowego obiektu pożądania.
      Wszystko to, co staramy się utrwalić i uczynić elementem swojego bezpiecznego terytorium, potwierdzającego naszą egzystencję, nieuchronnie ulegnie rozpuszczeniu, ponieważ forma zawsze rozpuszcza się w pustkę. Kiedy dążymy do jakiegoś celu czujemy się dobrze, jesteśmy aktywni i pozostajemy w ruchu. Lecz kiedy zostajemy "właścicielami" formy, nie możemy już poruszać się w jej kierunku - sytuacja staje się statyczna i zaczyna się rozpuszczać i znikać. W tym momencie, kiedy pozostajemy w związku, jeżeli nie chcemy go zrywać i poszukiwać nowego partnera, zaczynamy manipulować partnerem, tak ażeby się zmienił i zaczął być trochę inny, żeby można było znowu doświadczać jakiegoś ruchu. W ten sposób obraca się kołem samsary.
      Wyjściem z takich ciągle powtarzających się sytuacji jest niedopuszczenie do "zamrożenia" formy czyli w tym przypadku partnera. Trzeba ciągle pozostawać otwartym, gotowym na to, ażeby równocześnie zanurzyć się w świecie zewnętrznym jak też być przez niego penetrowanym i potrafić odczuwać z tego radość i satysfakcję.
      Jeżeli pozostaniesz otwarty na wszystko to, co oferuje ci zewnętrzny świat i będziesz go traktowała jako manifestację twojej wewnętrznej kobiety, to z pewnością prędzej czy później przybierze on realną formę twojej fizycznej partnerki.

Odrzucenie symbolu Animy przez mężczyznę (np. wskutek negatywnych relacji z matką, frustracji życiowych) blokuje głębszy kontakt z kobietą i sprowadza go do relacji świadomej i werbalnej oraz zmysłowej i konkretnej. Sprawia, że mężczyzna izoluje się od kobiet lub walczy z nimi. Może również powodować zaburzenia identyfikacji płciowej (kompleks matki, kompleks męskości, ekshibicjonizm, lubieżność, pederastia i in.).
Rozwiązanie problemu Animy wymaga uświadomienia sobie jej cech i włączenie ich w doświadczenie. Daje w rezultacie dojrzałość uczuciową mężczyzny, intuicyjne rozumienie psychiki kobiecej, ogólną zdolność do empatii i liczenie się z własnymi emocjami. U samotnych mężczyzn (wybierających drogę duchową) Anima staje się źródłem intensywnych fantazji uczuciowych, a nawet erotycznych, przez co zmusza do dialogu z przeciwstawnym biegunem psychicznym. Umożliwia pozytywną integrację obrazu kobiety (matki, opiekunki, ukochanej - oblubienicy, przyjaciółki).
Niewłaściwa lub tylko cząstkowa asymilacja cech Animy, zwykle związana z nierozwiązanym problemem Cienia (tj. ciała, kompleksów, dobra i zła) uruchamia w myśleniu, działaniu i przeżywaniu trudne do wytłumaczenia reakcje emocjonalne, zazdrość, mściwość, kokieterię, przesądy czy nawet napady histeryczne. Mężczyzna zachowuje się wtedy jak niedojrzała kobieta, nie panuje nad sobą i zmierza do wywołania na otoczeniu teatralnego wrażenia.
Anima (jako realna kobieta) stanowi bardzo ważne, symboliczne oparcie w rozwiązywaniu indywidualnego i zbiorowego Cienia u mężczyzny. To co złe, słabe, kruche i niedoskonałe w świadomości mężczyzny znajduje akceptację, zrozumienie i traci niszczącą moc w obecności Animy-kobiety-ukochanej. Noc i niepewność znajduje archetypowe oświetlenie uzupełniającego elementu psychicznego. Dzięki mechanizmowi projekcji, a w dalszej kolejności asymilacji świadomej, ego czuje się zrównoważone, integralne wewnętrznie i bardziej kompletne.